Spis treści
Fundacje rodzinne stają się coraz bardziej popularnym narzędziem zarządzania majątkiem i planowania sukcesji w Polsce. Jednym z kluczowych aspektów ich działalności jest obrót nieruchomościami, który niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i pewne obowiązki podatkowe. Fundacja rodzinna może sprzedać posiadaną nieruchomość, nie może jednak sprzedawać nieruchomości, które nabywa w tym celu.
Popularność fundacji rodzinnych w Polsce
Fundacje rodzinne zyskują coraz większą popularność jako narzędzie zarządzania majątkiem i planowania sukcesji majątkowej. Dochody generowane przez legalną działalność gospodarczą tych fundacji, w tym zarządzanie nieruchomościami, są zazwyczaj zwolnione z podatku dochodowego, opodatkowane są natomiast wypłaty realizowane przez fundację rodzinną na rzecz swoich beneficjentów.
Nabywanie nieruchomości przez fundacje rodzinne
Fundacje rodzinne mogą nabywać nieruchomości na różne sposoby, takie jak zakup, dziedziczenie, darowizna czy wniesienie ich jako wkładu fundatora. Należy jednak przestrzegać określonych wymogów prawnych, aby proces ten przebiegał zgodnie z przepisami.
Kluczowe aspekty nabywania nieruchomości:
- Forma aktu notarialnego: Każde nabycie nieruchomości przez fundację wymaga sporządzenia aktu notarialnego.
- Wycena nieruchomości: Rzeczoznawca majątkowy musi oszacować wartość nieruchomości, która będzie podstawą do jej księgowania w majątku fundacji.
- Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC): Wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej – czy to jako fundusz założycielski, czy jako późniejsza darowizna – jest zwolnione z PCC.
- Podatek dochodowy: Wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej również jest zwolnione z podatku dochodowego, o ile nie została ona nabyta wyłącznie w celu dalszej odsprzedaży.
Zbywanie nieruchomości przez fundacje rodzinne a podatek dochodowy
Fundacje rodzinne mają prawo sprzedawać nieruchomości w ramach swojej działalności gospodarczej. Zbycie nieruchomości jest zwolnione z podatku dochodowego, pod warunkiem że nieruchomość nie została nabyta z zamiarem jej odsprzedaży.
Fundacja rodzinna sprzedaż nieruchomości - wyjątki
- W przypadku nabycia nieruchomości wyłącznie w celu jej dalszego zbycia, dochód ze sprzedaży może zostać opodatkowany.
- Jeśli organ podatkowy zakwalifikuje zbycie jako niedozwoloną działalność, podatek dochodowy może wynosić aż 25%.
- Fundacje prowadzące działalność deweloperską lub flippingową mogą podlegać podwyższonym stawkom podatkowym.
Podatek VAT przy sprzedaży nieruchomości
Chociaż ustawa o fundacji rodzinnej nie zawiera szczegółowych regulacji dotyczących podatku VAT, obowiązują ogólne przepisy podatkowe. W przypadku fundacji rodzinnych, które prowadzą działalność gospodarczą w dużej skali, może być konieczne uznanie ich za podatnika VAT.
Rekomendacje:
- Sprzedaż nieruchomości powinna być rozpatrywana indywidualnie, aby zminimalizować ryzyko negatywnych konsekwencji podatkowych.
- Warto konsultować planowane transakcje z doradcą podatkowym, szczególnie w kontekście interpretacji VAT.
Fundacje rodzinne a nieruchomości rolne
Od 5 października 2023 r., w wyniku nowelizacji przepisów, fundacje rodzinne są zobowiązane do uzyskania zgody Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) na nabycie nieruchomości rolnych o powierzchni powyżej 1 ha.
Kluczowe ograniczenia:
- Po nabyciu nieruchomości rolnej fundacja rodzinna nie może jej sprzedać ani przekazać przez okres 5 lat.
- Beneficjenci fundacji, którzy chcą nabyć nieruchomości rolne od fundacji, muszą spełnić wymogi dotyczące statusu rolnika indywidualnego lub uzyskać zgodę KOWR.
Ochrona majątku przed egzekucją
Nieruchomości wniesione do fundacji rodzinnej są chronione przed egzekucją komorniczą, pod warunkiem że zostały przekazane przed powstaniem zobowiązań. Dzięki temu majątek pozostaje zabezpieczony i może służyć kolejnym pokoleniom.
Jak założyć fundację rodzinną?
Proces tworzenia fundacji rodzinnej można podzielić na kilka etapów:
ETAP I: Przygotowanie i przyjęcie dokumentów założycielskich
- Oświadczenie o ustanowieniu fundacji – Sporządzane w formie aktu notarialnego w akcie fundacyjnym lub testamencie.
- Statut fundacji – Dokument określający zasady działania fundacji, również wymagający formy aktu notarialnego.
- Spis mienia – Szczegółowe zestawienie składników majątku wnoszonych do fundacji, z podaniem ich wartości.
- Powołanie organów fundacji – Utworzenie zarządu fundacji, a opcjonalnie również rady nadzorczej i zgromadzenia beneficjentów.
ETAP II: Wniesienie funduszu założycielskiego
- Wysokość funduszu założycielskiego wynosi minimum 100 000 zł.
- Fundusz musi być wniesiony przed wpisem do rejestru fundacji, jeśli fundacja została ustanowiona aktem fundacyjnym, lub w ciągu dwóch lat od wpisu do rejestru, jeśli fundacja powstała na podstawie testamentu.
ETAP III: Złożenie wniosku o wpis do rejestru fundacji rodzinnych
- Choć brak ustawowego terminu na złożenie wniosku, dla uniknięcia potencjalnych konsekwencji podatkowych zaleca się jego złożenie w ciągu 6 miesięcy od ustanowienia fundacji w organizacji.
ETAP IV: Wpis do rejestru fundacji rodzinnych
- Wpis w rejestrze prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim nadaje fundacji rodzinną osobowość prawną. Fundacja może rozpocząć działalność statutową jeszcze przed zarejestrowaniem w rejestrze, o ile posiada numery NIP i REGON.
Fundacja rodzinna to narzędzie umożliwiające efektywne zarządzanie majątkiem i jego ochronę w ograniczonym zakresie działalności gospodarczej. Tworzenie fundacji wymaga przejścia kilku formalnych etapów, od sporządzenia dokumentacji, przez wniesienie funduszu założycielskiego, aż po rejestrację. Dzięki jasno określonym zasadom funkcjonowania, fundacja rodzinna może stanowić skuteczne wsparcie w planowaniu sukcesji i ochronie majątku rodzinnego.