W czym możemy Ci pomóc?
- Sprawdzenie, czy fundacja rodzinna jest dobrym rozwiązaniem dla danego przedsiębiorcy
- Przygotowanie kalkulacji efektywnej stawki podatkowej struktury biznesowej z fundacją rodzinną
- Zaplanowanie procesu tworzenia fundacji rodzinnej i zintegrowania jej ze strukturą firmy
- Przeprowadzenie niezbędnych/zalecanych zmian/przekształceń biznesu przed założeniem fundacji
- Przygotowanie dokumentów założycielskich, w tym statutu fundacji
- Rejestracja fundacji rodzinnej i pomoc we wniesieniu aktywów do fundacji
- Bieżąca obsługa prawna i podatkowa fundacji rodzinnej
Bezpodatkowe imperium Twojej rodziny
Zabezpiecz majątek i rodzinę na przyszłość
Masz pytania? Zadzwoń lub napisz
Pierwsze spotkanie bezkosztowe
Robert Wienskowski
Doradca podatkowy
robert.wienskowski@gws.net.pl
tel.+48 605 216 150
Galia Ginelli
Radca prawny
galia.ginelli@gws.net.pl
tel.+48 502 330 105
Piotr Sobczak
Doradca podatkowy
Fundacja rodzinna - najczęsciej zadawane pytania
Jakie są najważniejsze korzyści z posiadania fundacji rodzinnej?
Możliwość bezpodatkowej reinwestycji dochodów
Wszelkie przychody Fundacji Rodzinnej z tzw. działalności dozwolonej są nieopodatkowane i można je w całości ponownie zainwestować. Dochody z takiej reinwestycji nadal będą nieopodatkowane.
Korzystne opodatkowanie wypłat i innych świadczeń dla fundatorów i beneficjentów
Opodatkowane są tylko wypłaty przeznaczane na konsumpcję właścicieli. Całkowite opodatkowanie dochodu może wynieść tylko 13,04% (zysk z nieruchomości) lub 20,87% (zysk z firmy).
Zabezpieczenie majątku przed egzekucją
Długi fundatora powstałe po założeniu fundacji nie mogą być egzekwowane z majątku fundacji (z niewielkimi wyjątkami). Dotyczy to także zaległości podatkowych fundatora powstałych po założeniu fundacji. To oznacza, że majątek Fundacji Rodzinnej pozostaje relatywnie bezpieczny również w sytuacji, gdy fundator ma problemy finansowe.
Zapobieżenie rozdrobnieniu majątku rodzinnego
Możliwość wprowadzenia do jednego podmiotu (Fundacja Rodzinna) wszelkich składników majątku – firma jako całość pozostaje w rodzinie (np. udziały w spółkach operacyjnych, nieruchomości, firmy itp.) Fundator ma wpływ na to, co będzie się działo z majątkiem po jego śmierci. Testament nie pozwala na realizację tych celów.
Zaplanowanie sukcesji biznesu
Dzięki Fundacji Rodzinnej fundator może zaplanować kto przejmie po nim biznes i w jaki sposób będzie on zarządzany po jego śmierci. To pozwala na zapobieżenie konfliktom pomiędzy spadkobiercami.
Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna:
- jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów
- jest wpisywana do rejestru fundacji rodzinnych (prowadzi go Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim)
- posiada własny majątek, odrębny od majątku fundatora: aktywa wniesione do fundacji rodzinnej pozostają składnikami jej majątku do zakończenia działalności fundacji
- prowadzi działalność gospodarczą w ograniczonym zakresie
- posiada NIP i REGON
- jest podatnikiem CIT
- może być podatnikiem VAT (gdy prowadzi działalność opodatkowaną)
- prowadzi pełne księgi
Czym różni się fundacja rodzinna od spółki z o.o.?
Co może robić fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą tylko w zakresie:
- zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
- przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
- nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- udzielania pożyczek:
- spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
- spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
- beneficjentom;
- obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
- produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu (wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym);
- gospodarki leśnej (wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym).
UWAGA: Działalność prowadzona przez fundację rodzinną i działalność prowadzona przez spółkę operacyjną (w której fundacja ma udziały) to dwie różne rzeczy. Przykładowo fundacja rodzinna nie może bezpośrednio prowadzić działalności deweloperskiej, ale może być udziałowcem spółki deweloperskiej.
Jak założyć fundację rodzinną?
ETAP I – Przygotowanie i przyjęcie dokumentów założycielskich
- oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie fundacyjnym lub w testamencie (akt notarialny)
- ustanowienie fundacji rodzinnej w organizacji
- ustanowienie statutu fundacji (akt notarialny)
- sporządzenie inwentarza majątku (tj. praw majątkowych wniesionych przez fundatora lub fundatorów z dokładnym wskazaniem wnoszącego, rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników majątkowych oraz ich wartości
- powołanie organów fundacji rodzinnej (zarząd fundatorów, rada nadzorcza i zgromadzenie beneficjentów, przy czym rada nadzorcza nie zawsze musi być powołana.
ETAP II – wniesienie funduszu założycielskiego (min. 100.000 zł):
- przed wpisem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku założenia fundacji rodzinnej w formie aktu założycielskiego lub
- w ciągu dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie.
ETAP III – Złożenie wniosku o wpis do rejestru fundacji rodzinnych
- nie ma terminu na złożenie wniosku o wpis do rejestru, jednak ze względów podatkowych wniosek należy złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia ustanowienia fundacji rodzinnej w organizacji (opodatkowanie dochodów fundacji 19% CIT)
ETAP IV – Wpis do rejestru fundacji rodzinnych
- ustanowienie fundacji rodzinnej (nabycie osobowości prawnej przez fundację)
Co można wnieść do fundacji rodzinnej?
Minimalny fundusz założycielski wynosi 100 000 zł
Fundator może wyposażyć fundację w mienie rozumiane zgodnie z definicją kodeksu cywilnego (wyłącznie aktywa), tj.:
- środki pieniężne, również w walucie obcej (walutę obcą przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wniesienia tych środków);
- prawa rzeczowe – np. własność ruchomości (np. jacht, dzieło sztuki), nieruchomości, w tym nieruchomości rolne, gospodarstwo rolne, użytkowanie wieczyste, udział we współwłasności, przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część;
- prawa obligacyjne – np. udziały lub akcje spółek kapitałowych, ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, wierzytelności wspólnika wobec innego podmiotu, papiery wartościowe;
- prawa majątkowe na dobrach niematerialnych – prawa z zakresu własności przemysłowej i intelektualnej, tj. prawo ochronne na znak towarowy, prawo ochronne na wzór użytkowy, patent na wynalazek, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji na oznaczenie geograficzne, prawo z rejestracji topografii układu scalonego.
Wniesienie mienia stanowiącego własność małżeńską wymaga zgody małżonka
Fundacja rodzinna nie może zwracać fundatorowi mienia wniesionego na pokrycie funduszu założycielskiego!
Zasady wyceny: wartość rynkowa danego składnika majątkowego ustalona na dzień jego wniesienia mienia, zgodnie z zasadami ustawy o CIT.
Czy fundusz założycielski fundacji rodzinnej dzieli się na udziały?
W strukturze fundacji nie występują wspólnicy, jak w przypadku spółek prawa handlowego, np. w sp. o.o. W konsekwencji fundusz założycielski fundacji nie dzieli się na udziały, a ewentualny udział w zysku fundacji poszczególnych beneficjentów nie wynika ze struktury udziałów, lecz jest określony w statucie fundacji. Jako, że to fundator decyduje o brzmieniu statutu, w praktyce decyduje on również o tym do jakich świadczeń będą uprawnieni beneficjenci fundacji.
Statut określa także osoby uprawnione do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Jeżeli fundacja rodzinna jest rozwiązywana za życia fundatora, fundator jest wyłącznie uprawnionym do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, chyba że statut stanowi inaczej, w szczególności określa beneficjentów uprawnionych do tego mienia
Czy majątek wniesiony do fundacji rodzinnej jest bezpieczny?
Fundacja rodzinna odpowiada swoim majątkiem za:
- zobowiązania podjęte w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,
- zobowiązania podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. podatek od nieruchomości, podatek CIT od wypłat na rzecz beneficjentów, podatek VAT),
- zaległości podatkowe fundatora powstałe przed ustanowieniem fundacji rodzinnej (do wartości majątku wniesionego przez fundatora do fundacji rodzinnej),
- zobowiązania cywilnoprawne fundatora powstałe przed ustanowieniem fundacji, w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego,
- zobowiązania alimentacyjne fundatora powstałe po ustanowieniu fundacji (w przypadku gdy egzekucja z majątku fundatora obowiązku alimentacyjnego powstałego po ustanowieniu fundacji rodzinnej okaże się bezskuteczna).
Trzeba pamiętać, ze fundacja rodzinna prowadzi działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak każdy inny podmiot gospodarczy. W konsekwencji, jeżeli fundacja rodzinna stanie się niewypłacalna, sąd będzie mógł ogłosić jej upadłość co oczywiście prowadzi do przymusowej sprzedaży jej majątku w celu zaspokojenia wierzycieli. Dlatego, zgodnie z przepisami ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w ograniczonym przedmiotowo zakresie. Chodzi o to, aby była to działalność bezpieczna, o niskim ryzyku gospodarczym.
Kluczowe jest natomiast to, że fundacja rodzinna nie odpowiada za zobowiązania fundatora (fundatorów) inne niż alimentacyjne oraz te, które powstały przed ustanowieniem fundacji (nie można uciec przed aktualnymi wierzycielami przenosząc majątek do fundacji). Wierzyciele fundatora (fundatorów), których wierzytelności powstały po ustanowieniu fundacji nie będą mogli zaspokoić się z majątku fundacji. Ta zasada dotyczy także zaległości podatkowych fundatorów powstałych po ustanowieniu fundacji, których fiskus nie może egzekwować z majątku fundacji. To oznacza, że majątek fundacji rodzinnej pozostaje relatywnie bezpieczny również w sytuacji, gdy fundator ma problemy finansowe.
Odrębną kwestią jest możliwość zastosowania wobec fundacji rodzinnej tzw. skargi pauliańskiej (pytanie: Czy przeniesienie składników do fundacji rodzinnej może być kwestionowane w drodze tzw. skargi pauliańskiej?).
Jak działa zarząd fundacji rodzinnej?
Zarząd fundacji rodzinnej jest kluczowym organem odpowiedzialnym za prowadzenie jej spraw, reprezentację fundacji i realizację celów określonych w statucie. Do jego zadań należy także zapewnienie płynności finansowej fundacji rodzinnej, prowadzenie i aktualizowanie listy beneficjentów oraz informowanie ich o przysługujących im uprawnieniach.
Zarząd musi składać się z co najmniej jednej osoby fizycznej, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. W przypadku zarządu wieloosobowego, wszyscy członkowie są odpowiedzialni za prowadzenie spraw fundacji, chyba że statut stanowi inaczej. Nie ma przeszkód, aby fundator lub beneficjent był jednocześnie członkiem zarządu.
Zasady dotyczące składu zarządu są określane w statucie i mogą być elastycznie dostosowywane przez fundatora. Fundator może zachować prawo do powoływania i odwoływania członków zarządu za życia, a po jego śmierci członkowie są powoływani zgodnie ze statutem, zazwyczaj przez radę nadzorczą lub zgromadzenie beneficjentów.
Czy w fundacji rodzinnej musi być powołana rada nadzorcza?
Rada nadzorcza w fundacji rodzinnej jest opcjonalna, chyba że liczba beneficjentów przekracza 25 osób – wtedy staje się obowiązkowa. Jej głównym zadaniem jest nadzór nad zarządem, a statut fundacji może dodatkowo rozszerzyć jej kompetencje, np. wymagać pisemnej zgody rady na niektóre działania zarządu. Jeżeli zarząd dokona czynności prawnej bez uzyskania uprzedniej pisemnej zgody rady nadzorczej taka czynność jest ważna, choć może powodować odpowiedzialność członków zarządu.
Rada nadzorcza może mieć jednego lub więcej członków. Członków rady powołuje fundator, a po jego śmierci – zgromadzenie beneficjentów. Fundator może również ustalić inne zasady w statucie fundacji.
Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej?
Beneficjentem jest osoba, która zgodnie ze statutem może otrzymać świadczenie od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Może nim być:
- fundator
- osoba fizyczna (także małoletni lub osoba ubezwłasnowolniona)
- organizacja pożytku publicznego.
Fundator decyduje kto będzie beneficjentem: to może być jedna osoba, grupa osób, osoby spokrewnione bądź nie. Beneficjenci mogą być wymienieni z imienia i nazwiska, ale także jako grupa osób spełniająca kryterium określone przez fundatora (np. zstępni syna fundatora).
Beneficjenta umieszcza się na liście beneficjentów.
Jakie świadczenia może otrzymać beneficjent?
Fundator decyduje do jakich świadczeń będą uprawnieni beneficjenci fundacji.
Katalog świadczeń jest otwarty, w szczególności świadczeniem może być:
- przekazanie beneficjentowi pieniędzy (także w obcej walucie), rzeczy (np. dzieła sztuki) lub prawa (np. akcje spółki)
- pokrycie beneficjentowi kosztów utrzymania lub kształcenia, przy czym przez koszty utrzymania można rozumieć także koszty leczenia
- udostępnienie do korzystania rzeczy (np. samochodu) lub nieruchomości (np. mieszkania)
Świadczenie może być przyznane pod warunkiem albo z zastrzeżeniem terminu
Świadczenie może być miarkowane w przypadku braku możliwości zaspokojenia beneficjentów w pełnej wysokości.
Jak opodatkowane jest wniesienie mienia do fundacji?
- Przy wnoszeniu, czy to środków pieniężnych, czy to innych aktywów, jak akcje, udziały, majątek trwały, np. w formie nieruchomości nie ma opodatkowania ani na poziomie fundatora (wnoszącego) w podatku PIT, ani na poziomie fundacji rodzinnej – CIT
- Przy wnoszeniu środków pieniężnych czy aktywów do fundacji nie ma opodatkowania podatkiem PCC
- Wniesienie mienia może podlegać opodatkowaniu VAT (nieodpłatna dostawa towarów) np. w przypadku gdy przy nabyciu czy wytworzeniu tego mienia podatek VAT został odliczony.
Czy wniesienie mienia do fundacji może mieć negatywne konsekwencje podatkowe?
- Należy zachować ostrożność przy wnoszeniu składników majątku, co do których przysługiwało prawo do odliczenia VAT i które nie korzystają ze zwolnienia w VAT, gdyż mogą wystąpić sytuacje opodatkowania VAT wnoszonych składników majątkowych do fundacji rodzinnej.
- Wniesienie składników majątku, które korzystają ze zwolnienia w VAT może wiązać się z obowiązkiem dokonania korekty odliczonego podatku VAT (zwrot VAT).
- Przy wnoszeniu przedsiębiorstwa czy ZCP można stracić historyczny koszt uzyskania przychodu.
Jak opodatkowana jest fundacja rodzinna (CIT)?
- Bieżące dochody fundacji są zwolnione z opodatkowania CIT. Jest to zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe tj. zwolniona jest fundacja rodzinna, ale tylko w zakresie w jakim realizuje ona tzw. działalność dozwoloną.
- Opodatkowanie wypłat na rzecz beneficjentów:
Podatek jest określony ryczałtowo na poziomie 15%. Jest to podatek CIT płacony przez fundację (a nie podatek PIT płacony przez beneficjenta). Podstawą opodatkowania CIT jest wartość transferowanych do beneficjentów środków lub mienia.
Przykładowe rozliczenie podatku CIT :
Sumaryczny wypływ z fundacji dla hipotetycznej wypłaty 100 PLN jest równy 115 PLN (1,15 * 100) podatek CIT do wpłaty do urzędu skarbowego to 15 zł. Nie jest to więc rozliczenie podatku takie jakie stosujemy np. przy wypłacie dywidendy ze spółki dla obliczenia zaliczki w podatku PIT tj.117,65 PLN (100/0,85).
Jakie świadczenia są opodatkowane 15 % podatkiem CIT?
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych wg stawki 15% (tzw. ryczałtowy CIT) podlegają przekazane lub postawione do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio:
- świadczenia dla beneficjentów z tzw. „grupy zerowej” (najbliższa rodzina);
- mienie wydawane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej;
- świadczenia w postaci ukrytych zysków.
Katalog świadczeń w postaci ukrytych zysków w fundacji rodzinnej określono szczegółowo w przepisach ustawy o CIT. Są to np. świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.
Ukrytym zyskiem będą też niektóre pożyczki udzielane przez fundację rodziną jej beneficjentom.
Do kategorii ukrytych zysków zaliczane też będą odsetki od pożyczki udzielonej fundacji przez beneficjenta, fundatora lub podmiot z nimi powiązany.
Przykład świadczenia w postaci ukrytych zysków.
Fundacja rodzinna wypłaca wynagrodzenie na rzecz beneficjenta z tytułu świadczenia usług księgowych. Czy takie świadczenie podlega kwalifikacji jako ukryty zysk w fundacji rodzinnej?
Wypłata wynagrodzenia na rzecz beneficjenta za świadczenie usług księgowych stanowi ukryty zysk w fundacji rodzinnej, co oznacza, że podlega opodatkowaniu CIT według stawki 15%.
W jakich sytuacjach fundacja zapłaci 19% CIT?
Inne zasady opodatkowania mają zastosowanie w sytuacji gdy fundacja rodzinna osiąga przychody z umowy najmu, dzierżawy (lub innej umowy o podobnym charakterze), której przedmiotem są składniki majątku oddane na podstawie takiej umowy do korzystania beneficjentowi, fundatora lub podmiotowi powiązanemu. W takiej sytuacji fundacja rodzinna nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego, a zatem rozlicza podatek na zasadach ogólnych, a podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów. Przy czym stawka CIT zawsze wyniesie 19%, (przepisu o stawce podatku CIT 9% nie stosuje się do fundacji rodzinnych).
Należy jednak dodać, że 15% podatek dochodowy od osób prawnych, jaki fundacja rodzinna płaci od wypłacanych beneficjentom świadczeń (zob. pytanie Jakie świadczenia są opodatkowane 15 % podatkiem CIT?) może zostać pomniejszony o kwotę zapłaconego przez fundację rodzinną ww. podatku od dochodu z najmu lub dzierżawy obliczonego wg stawki 19%.
Przykład:
Fundacja rodzinna Kowalski, do której wniesiono lokal użytkowy w Poznaniu wynajęła go spółce X sp. z o.o. na potrzeby prowadzenia w niej działalności usługowej (marketing i księgowość). Spółka X jest powiązana z fundacją przez osobę fundatora (w której posiada on 60 % udziałów). Fundacja wystawia fakturę za wynajem dla spółki X. Dochód z najmu jest opodatkowany według 19% stawki CIT. Jeżeli dochód z tego najmu wyniósł w roku podatkowym 100 000 zł to 19% podatek CIT wyniesie 19 000 zł.
Fundacja rodzinna Kowalski dysponuje poza najmem innymi nieopodatkowanymi źródłami przychodu i wypłaciła w roku podatkowym swoim beneficjentom 200 000 zł, co daje podatek CIT od tego świadczenia w kwocie 30 000 zł. Fundacja może pomniejszyć ten podatek o podatek zapłacony z tytułu najmu:
30 000 zł (podatek CIT od wypłaconych świadczeń przed obniżką) – 19 000 zł. (podatek CIT od najmu) = 11 000 zł (podatek CIT od wypłaconych świadczeń)
Razem podatek CIT do zapłaty: 30 000 zł = 19 000 zł (podatek CIT z tytułu najmu dla podmiotu powiązanego) + 11 000 zł (podatek CIT od wypłaconych świadczeń).
W jakich sytuacjach fundacja zapłaci 25% CIT?
W zakresie w jakim fundacja rodzinna prowadzi działalność gospodarczą wykraczającą poza zakres określony w przepisach ustawy o fundacji rodzinnej.
Podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów; jest ona zatem, w przeciwieństwie do podatku ryczałtowego wg stawki 15%, ustalana na zasadach ogólnych.
Należy nadto pamiętać, że pomimo powyższego opodatkowania wypłata przez fundację rodzinną świadczenia jej beneficjentowi realizowana z opodatkowanych już dochodów będzie także opodatkowana 15% stawką ryczałtową.
Przykład:
Fundacja rodzinna prowadzi działalność w zakresie zakupu i sprzedaży akcji na giełdzie papierów wartościowych i handlu krypto-walutami. Czy przychody uzyskane z tego tytułu przez fundację korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych?
Fundacja rodzinna co do zasady może wykonywać działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie określonym w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej. Prowadzenie działalności w zakresie zakupu i sprzedaży akcji na giełdzie papierów wartościowych i krypto walut wykracza poza ustawową działalność fundacji rodzinnej, co oznacza, że przychody te podlegają opodatkowaniu podatkiem CIT w wysokości 25%.
Jak opodatkowany jest beneficjent fundacji rodzinnej (PIT)?
Beneficjent fundacji rodzinnej jest opodatkowany stawką PIT zależną od tego do jakiej grupy pokrewieństwa należy względem fundatorów:
- Stawka 0% PIT stosowana jest dla osób z zerowej grupy pokrewieństwa względem fundatorów, to jest: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę
- Stawka 10% PIT stosowana jest dla osób z I i II grupy pokrewieństwa względem fundatorów, to jest: zięcia, synową, teściów, zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych
- Stawka 15% stosowana jest dla pozostałych osób (dalsze pokrewieństwo lub jego brak).
W jakich sytuacjach fundacja będzie podatnikiem VAT?
- Fundacja może być podatnikiem VAT tak jak każdy podmiot wykonujący działalność gospodarczą, w zakresie, który podlega opodatkowaniu VAT, oczywiście jeśli wykonuje taką działalność
Interpretacja indywidualna z 28.07.2023 (0114-KDIP4-3.4012.272.2023.3.DS):
„Zatem w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art.5 ustawy o VAT-w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy Fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art.15 ust.1 i 2ustawy o VAT.”
- Nie ma szczególnych regulacji dotyczących fundacji rodzinnej na gruncie VAT, tak więc wszystkie przepisy dotyczące rejestracji, prowadzenia rejestrów VAT, odprowadzania VAT należnego oraz odliczalności VAT naliczonego z faktur zakupowych dotyczą też fundacji rodzinnej.
Należy zwrócić uwagę na nieodpłatną dostawę towarów – dla podatników VAT jest ona opodatkowana VAT na ogólnych zasadach.
Czy wniesienie nieruchomości komercyjnych lub innych np. mieszkań do fundacji rodzinnej będzie opodatkowane VAT?
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) nie zostały zmodyfikowane w odniesieniu do wnoszenia majątku do fundacji rodzinnej. Zastosowanie mają więc ogólne zasady opodatkowania, które są w odniesieniu do tego typu czynności złożone i wielowariantowe. Ich właściwa interpretacja i zastosowanie mogą być kluczowe dla opłacalności założenia fundacji rodzinnej.
Pewną „pułapką” może okazać się nieodpłatne wniesienie do fundacji rodzinnej nieruchomości, która była wykorzystywana w działalności gospodarczej fundatora, przy której zakupie lub wytworzeniu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT, lecz nie można zastosować w odniesieniu do tej czynności zwolnienia z VAT. Taka czynność na gruncie przepisów o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, lecz fundacja rodzinna nie będzie mogła dokonać odliczenia podatku. W takim przypadku podatek VAT będzie dodatkowym kosztem założenia fundacji.
Jeżeli wniesienie nieruchomości może podlegać zwolnieniu z VAT, to potencjalny dodatkowy koszt może być mniejszy lub nie będzie go wcale, gdyż będzie wynikał z korekty podatku naliczonego VAT. Wysokość korekty zależeć będzie od okresu, który upłynął od dnia zakupu nieruchomości.
Natomiast w przypadku wniesienia nieruchomości przez fundatora – osobę fizyczną niebędącą podatnikiem VAT, takie wniesienie będzie poza zakresem VAT.
Ważne jest przy tym, że w niektórych sytuacjach może zaistnieć możliwość bezpodatkowego wniesienia mieszkań przeznaczonych na wynajem w działalności gospodarczej fundatora do fundacji rodzinnej, jeżeli spełnione będą warunki potraktowania tych mieszkań jako przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w takim przypadku wniesienie mieszkań jako przedsiębiorstwa nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT ( Pismo z dnia 15 kwietnia 2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP4-1.4012.98.2024.2.DP). W takich przypadkach należy każdorazowo uzyskiwać indywidualne interpretacje podatkowe, aby zabezpieczyć się przez ewentualną zmianą podejścia fiskusa do kwestii opodatkowania wnoszonych aktywów do fundacji rodzinnej.
Jakie jest efektywne opodatkowanie, gdy fundacja posiada przychody z najmu?
Jakie jest efektywne opodatkowanie, gdy fundacja posiada udziały w spółce?
Jakie są minusy fundacji rodzinnej?
- Każda forma wycofania majątku (lub innych aktywów) z fundacji wiąże się z opodatkowaniem:
- jeśli beneficjent otrzyma składnik majątku (np. nieruchomość) jako świadczenie z fundacji, wówczas takie świadczenie będzie opodatkowane jak każde inne świadczenie z fundacji 15% CIT;
- jeśli beneficjent otrzyma składnik majątku (np. nieruchomość) w wyniku rozwiązania fundacji, wówczas CIT wyniesie 15% od różnicy pomiędzy wartością rynkową nieruchomości (w momencie jej przekazania beneficjentowi) a kosztem podatkowym nieruchomości wniesionej przez fundatora (wartością niepodlegającą wcześniej odliczeniu w jakiejkolwiek formie, która zostałaby przyjęta przez fundatora jako taki koszt, gdyby nieruchomość została sprzedana przez fundatora bezpośrednio przed jej wniesieniem do fundacji rodzinnej).
- Fundacja rodzinna – co do zasady – jest zwolniona z CIT, co oznacza, że nie ma obowiązku obliczania zaliczek na podatek i dokonywania rocznego obliczenia podatku w związku z bieżącą działalnością. Tym samym – co do zasady – nie może również rozpoznawać w zeznaniach podatkowych kosztów poniesionych w celu osiągnięcia przychodów;
- Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w wąskim zakresie (tzw. dozwolona działalność). Dochody fundacji z tzw. niedozwolonej działalności są opodatkowane restrykcyjną stawką 25% (niedozwoloną działalność jest w szczególności tzw. sprzedaż spekulacyjna);
- Dochód z nieruchomości nie jest zwolniony z opodatkowania, jeśli nieruchomość jest wynajmowana na użytek beneficjenta lub osoby (firmy) powiązanej z beneficjentem. Taki dochód jest opodatkowany stawką 19%;
- Fundacja rodzinna musi prowadzić pełną księgowość i podlega audytowi co najmniej raz na cztery lata;